Το Berghain της Rosalía που ακούν όλοι από τη Δευτέρα, διαρκώς -Αμαρτία, techno, όπερα, πίστη, ένα αριστούργημα

Το «Berghain», το νέο τραγούδι της Ισπανίδας Rosalia και πρώτο single από το επερχόμενο άλμπουμ «Lux», καταρρίπτει τα σύνορα ανάμεσα στο ιερό και το βέβηλο, το σώμα και την ψυχή, το techno και τη θρησκευτική λειτουργία.

Το όνομα του τραγουδιού από μόνο του φέρει βάρος. Το Berghain – το μυθικό club του Βερολίνου, όπου ο χρόνος σταματά και η έννοια του σώματος διαλύεται κάτω από τα strobes – χρησιμοποιείται ιδιοφυώς ως μεταφορά. Για τη Rosalía, δεν είναι τόπος ηδονής· είναι ένας ναός εξομολόγησης. Εκεί όπου η μουσική είναι προσευχή και η σιωπή εξίσου εκκωφαντική. Την συνοδεύουν φωνητικά σε αυτό το αριστούργημα η Βjork (εμφανίζεται να τραγουδά σαν σοφό πουλί στο χέρι της Rosalia σε μία σκηνή που θυμίζει Αλίκη στην χώρα των θαυμάτων) και ο Yves Tumor.

Το βίντεο, σε σκηνοθεσία του Νικολάς Μέντες ξεκινά με την βαριεστημένη, παραιτημένη Rosalía να μπαίνει στο διαμέρισμά της. Η κάμερα την ακολουθεί σ’ ένα διαμέρισμα με μαντόνες στο μπουφέ  και καρδιές δεμένες με σταυρούς πάνω από το κρεβάτι. Έναν χώρο που μοιάζει με σύγχρονο Καθαρτήριο. Ανοίγει τις κουρτίνες τότε εμφανίζεται η ορχήστρα. Όχι στη σκηνή, αλλά πίσω της, γύρω της, μέσα της. Μαυροντυμένοι μουσικοί από την Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου παίζουν σαν φαντάσματα, σαν ψυχές που κουβαλά μαζί της.

Το κομμάτι συνδυάζει φλαμένκο, βιομηχανικό techno και οπερατική έξαρση -ποιος το περίμενε ότι η Ροζαλία είναι μια άψογη σοπράνο κολαροτούρα; Οι στίχοι εναλλάσσονται σε ισπανικά, αγγλικά και γερμανικά: «Seine Angst ist meine Angst, seine Wut ist meine Wut.– Ο φόβος του είναι ο φόβος μου, η οργή του η οργή μου». Η φράση ψιθυρίζεται πάνω από τα έγχορδα σαν εξομολόγηση.

«Ι’ll fuck you till you love me, till you love me» τραγουδά ο Tumor και στο βίντεο, αυτή η στιγμή αντιστοιχεί με την εμφάνιση του ελαφιού με τα μάτια που κλαίνε με μαύρα δάκρυα. Το ζώο, σύμβολο αγνότητας και ευθραυστότητας, μετατρέπεται εδώ σε αλλόκοτο πλάσμα, μισό άγιο, μισό τέρας. Όπως και η ίδια η Rosalía: ένα πλάσμα που δεν μπορεί να αποφασίσει αν θέλει να σωθεί ή να καεί.

 «Yo no bailo por placer, bailo por perdón. –Δεν χορεύω για απόλαυση, χορεύω για συγχώρεση». Αυτός ο στίχος είναι η καρδιά του τραγουδιού. Κάθε της κίνηση μέσα στο Berghain είναι μια χειρονομία λύτρωσης. Στο σκοτεινό hall, με τους μουσικούς ντυμένους σαν μοναχούς, η κάμερα την ακολουθεί σαν πιστό βλέμμα. Όλα γύρω της μεταμορφώνονται σε μονή, και το σώμα της γίνεται το μέσο για να ζητήσει συγχώρεση- όχι από τον Θεό, αλλά από τον εαυτό της.

«El beat me quema, pero no me destruye. Ο ρυθμός με καίει, μα δεν με καταστρέφει». Από τη φωτιά στο σώμα ως την κάθαρση στο πνεύμα, η μουσική γίνεται εξαγνισμός. Οι παλμοί του techno λειτουργούν σαν καρδιοχτύπι -και ναι την βλέπουμε ζωσμένη με τα καλώδια ενός μηχανήματος που ελέγχει την καρδιακή λειτουργία- σαν απόδειξη ότι η ζωή, όσο κι αν πονά, επιμένει. Εδώ η Rosalía θυμίζει τη μυστική θεολογία της Αγίας Θηρεσίας της Άβιλα: εκεί όπου η έκσταση είναι ταυτόχρονα πνευματική και σαρκική.

 «Luz en la piel, sombra en el alma.Φως στο δέρμα, σκιά στην ψυχή». Η αντίφαση αυτή αποτυπώνεται στη διχρωμία του βίντεο: λευκά ρούχα, μαύρο σκηνικό· φωτοσκιάσεις που θυμίζουν πίνακες του Caravaggio. Σαν να περνά μέσα από την τέχνη του μπαρόκ για να ξαναβρεί το μέτρο της pop.

Και τέλος, ο πιο συγκλονιστικός στίχος: «No hay cielo sin ruido, ni club sin fe.

Δεν υπάρχει ουρανός χωρίς θόρυβο, ούτε club χωρίς πίστη». Η Rosalia γίνεται περιστέρι και ανυψώνεται στον ουρανό. Εδώ κλείνει ο κύκλος. Το Berghain δεν είναι τόπος ακολασίας αλλά πίστης. Η Rosalía το ξέρει: ο άνθρωπος χρειάζεται ιερό, κι αν ο Θεός δεν είναι πια στους ναούς, θα τον αναζητήσει στα φώτα μίας πίστας.

Όπως πάντα, η μόδα είναι κώδικας. Εδώ η Rosalía φοράει αρχειακά κομμάτια Balenciaga εποχής Ghesquière, συνδυασμένα με McQueen τακούνια. Είναι σαν να κουβαλά τις εποχές της ευρωπαϊκής ραπτικής, αποδομημένες μέσα στο club. Τα ρούχα δεν διακοσμούν· εξομολογούνται. Κάθε ρούχο που φοράει είναι ένα στάδιο μεταμόρφωσης.

Το club του Βερολίνου, με τους αυστηρούς πορτιέρηδες, την απαγόρευση φωτογραφιών, το ιερατείο της techno, έχει γίνει εδώ και χρόνια σύμβολο της ελευθερίας ή της αυτοκαταστροφής. Η Rosalía όμως δεν ενδιαφέρεται για το lifestyle. Την ενδιαφέρει η μεταφυσική του τόπου: ο τρόπος που η μουσική μπορεί να γίνει πνευματική εμπειρία. Σαν να λέει: «Αν ο Θεός υπάρχει, θα τον βρεις σε ένα υπόγειο γεμάτο ιδρώτα και ήχο».

Το Berghain σηματοδοτεί την πλήρη μετάλλαξη της Rosalía σε καλλιτέχνιδα χωρίς γεωγραφικά ή ηχητικά όρια. Δεν είναι πια «η Ισπανίδα που έφερε το φλαμένκο στην pop». Είναι μια διεθνής περφόρμερ που κινείται ανάμεσα στη Björk, τη Madonna, την Laurie Anderson, με δική της γλώσσα, δική της θεολογία.