Ένας αυξανόμενος αριθμός μελετών διερευνά τη συσχέτιση μεταξύ του φύλου του γιατρού και των αποτελεσμάτων των ασθενών σε διάφορες ιατρικές ειδικότητες, λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια όπως η ποιότητα της περίθαλψης, οι επιπλοκές, η θνησιμότητα, η διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο και η πιθανότητα επανεισαγωγής.
Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει πως οι γυναίκες γιατροί είναι πιθανότερο να ακολουθούν πιο πιστά τις οδηγίες, να παρέχουν ασθενοκεντρική φροντίδα, να ενισχύουν περισσότερο την πρόληψη και να επιδεικνύουν καλύτερες δεξιότητες επικοινωνίας. Επίσης, έχει προταθεί πως η ασυμφωνία φύλου μεταξύ ασθενούς και γιατρού συσχετίζεται με χειρότερα αποτελέσματα, ειδικά μεταξύ γυναικών ασθενών που λαμβάνουν φροντίδα από άνδρες γιατρούς.
Ομάδα επιστημόνων από τις ΗΠΑ και τον Καναδά επιχείρησε μια μετα-ανάλυση 35 μελετών που ασχολήθηκαν με το ζήτημα και κατέδειξε πως οι ασθενείς που λαμβάνουν ιατρική φροντίδα από γυναίκες γιατρούς έχουν μειωμένη θνησιμότητα σε σχέση με αυτούς που τη λαμβάνουν από άνδρες γιατρούς, καθώς και μειωμένη πιθανότητα επανεισαγωγής στο νοσοκομείο. Η ανάλυση δεν έδειξε σημαντική συσχέτιση του φύλου του γιατρού με τις επιπλοκές και την διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο.
Παρά τους περιορισμούς και ορισμένα αντιφατικά αποτελέσματα μεταξύ ερευνών, τα ευρήματα της μετα-ανάλυσης παρουσιάζουν ενδιαφέρον και αποτελούν αφορμή για περαιτέρω μελέτη και ερμηνεία.
Ευρήματα
Από τις 21 μελέτες που κατέγραφαν στοιχεία για θνησιμότητα 30 ημερών (10 μετά από χειρουργική επέμβαση και 11 από ιατρική/αναισθησιολογική φροντίδα), προκύπτει πως οι ασθενείς που έλαβαν θεραπεία από γυναίκες έναντι ανδρών ιατρών είχαν σημαντικά χαμηλότερη θνησιμότητα.
Έντεκα μελέτες περιέλαβαν στοιχεία για τις επιπλοκές. Δεν υπήρξε σημαντική διαφορά στις επιπλοκές μεταξύ των ασθενών που δέχτηκαν φροντίδα από γυναίκες γιατρούς έναντι ανδρών.
Σε ό,τι αφορά την επανεισαγωγή ασθενών στο νοσοκομείο, στις 10 μελέτες που ασχολήθηκαν με το συγκεκριμένο αντικείμενο, καταγράφηκαν λιγότερες επανεισαγωγές στην υποομάδα ασθενών που έλαβε ιατρική/αναισθησιολογική φροντίδα από γυναίκες γιατρούς. Αντίθετα, στην υποομάδα της χειρουργικής επέμβασης δεν υπήρξε σημαντική διαφορά.
Επίσης, δεν παρατηρήθηκε συσχέτιση μεταξύ του φύλου του γιατρού και την διάρκεια παραμονής των ασθενών στο νοσοκομείο, στις 7 μελέτες που ερεύνησαν τη συγκεκριμένη παράμετρο.
Συμφωνία φύλου γιατρού – ασθενούς
Εννέα μελέτες έβαλαν στο «μικροσκόπιο» την επίδραση της συμφωνίας φύλου μεταξύ γιατρού – ασθενούς στα αποτελέσματα της ιατρικής φροντίδας.
Σε καναδική μελέτη, οι Wallis et al. διαπίστωσαν ότι γυναίκες ασθενείς που έλαβαν φροντίδα από άνδρες γιατρούς είχαν υψηλότερη θνησιμότητα έναντι αυτών που έλαβαν φροντίδα από γιατρούς του ίδιου φύλου. Αντίθετα, μεταξύ ανδρών γυναικών, η ασυμφωνία φύλου οδήγησε σε χαμηλότερη πιθανότητα θνησιμότητας. Παρόμοια αποτελέσματα είχε και μελέτη με δεδομένα χειρουργημένων ασθενών από τις ΗΠΑ.
Οι Greenwood et al. διαπίστωσαν ότι γυναίκες ασθενείς με έμφραγμα που έλαβαν θεραπεία από άνδρες γιατρούς είχαν χαμηλότερη μέση επιβίωση από τους άνδρες ασθενείς που έλαβαν θεραπεία από άνδρες γιατρούς σε όλα τα αμερικανικά τμήματα επειγόντων περιστατικών. Αντίθετα, οι Yelavarthy et al. και Dziewierz et al. δεν έδειξαν σημαντική συσχέτιση μεταξύ της συμφωνίας φύλου γιατρού-ασθενούς και της θνησιμότητας.
Συζήτηση – ερμηνεία ευρημάτων
Ως προς την ερμηνεία των ευρημάτων, έχει προταθεί, μεταξύ άλλων πως:
- Οι γυναίκες γιατροί συμμορφώνονται περισσότερο με τις κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες και προσφέρουν περισσότερη φροντίδα βασισμένη στην κλινική πρακτική
- Δημοσιεύσεις έχουν δείξει, επίσης, ότι η διαφορά μπορεί να αποδοθεί σε καλύτερες δεξιότητες επικοινωνίας των γυναικών και μεγαλύτερη προθυμία τους να συνεργαστούν με διεπιστημονική ομάδα σε σύγκριση με άνδρες γιατρούς
- Ακόμη, οι γυναίκες γιατροί επιδεικνύουν πιο απρόσκοπτη λήψη αποφάσεων που μπορεί να επηρεάσει την επιλογή ασθενών για χειρουργική επέμβαση
- Ορισμένες μελέτες έχουν επίσης αναφέρει καλύτερες βαθμολογίες και απόκτηση δεξιοτήτων μεταξύ γυναικών έναντι ανδρών φοιτητών ιατρικής.
Σε ό,τι αφορά την ασυμφωνία φύλου μεταξύ γιατρού και ασθενούς, οι διαφορές που καταγράφονται κυρίως σε γυναίκες ασθενείς που λαμβάνουν φροντίδα από άνδρες γιατρούς θα μπορούσε να αποδοθεί
- Στην λιγότερη προσοχή και στην διαφορετική ερμηνεία κάποιων συμπτωμάτων γυναικών από άνδρες γιατρούς
- Στον χρόνο και στις δεξιότητες επικοινωνίας που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη σχέση γιατρού – ασθενή
- Στην χαμηλότερη αναφορά μετεγχειρητικού πόνου από τους ασθενείς σε άνδρες γιατρούς, καθώς και
- Στη δυσφορία γυναικών ασθενών για ευαίσθητες εξετάσεις
Οι μελετητές σημειώνουν πως η χαμηλότερη θνησιμότητα μεταξύ των γυναικών ασθενών καταγράφεται σε όλες τις μελέτες στη Βόρεια Αμερική, ενώ αντίθετα δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από άλλες ηπείρους. Είναι άγνωστο αν αυτό μπορεί να αποδοθεί σε περιφερειακές και πολιτισμικές διαφορές, ως εκ τούτου, απαιτούνται μεγαλύτερες προοπτικές μελέτες από διάφορες χώρες για την επιβεβαίωση των ευρημάτων, για την κατανόηση των υποκείμενων μηχανισμών και των για την βελτίωση των στρατηγικών υγειονομικής περίθαλψης.