Ο αναβαθμισμένος ρόλος της Κύπρου για τη Δύση σβήνει τα επιθετικά σχέδια του Ερντογάν στη ΝΑ Μεσόγειο
Η Κύπρος είναι γνωστό ότι λόγω της γεωγραφικής θέσης της, αποτελεί έναν μαγνήτη στη ΝΑ Μεσόγειο για περιφερειακές και παγκόσμιες δυνάμεις, πρόθυμες για διπλωματικούς ελιγμούς ή για επαύξηση της επιρροής τους.
Καθώς η στρατηγική σημασία του νησιού αυξάνεται με τις τρέχουσες στρατιωτικές εξελίξεις στη Μ.Ανατολή-πόλεμο Ισραήλ με Χαμάς και Χεζμπολάχ- τόσο εντείνεται η παρέλαση των στρατιωτικών συμμαχιών και των γεωπολιτικών ερωτοτροπιών, με την Κύπρο να βρίσκεται ακριβώς στο σταυροδρόμι Ευρώπης, Ασίας και Μέσης Ανατολής.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα ΗΠΑ-Γαλλία-ισραήλ κυρίως και Γερμανία-Ιταλία δευτερευόντως, έχουν αναβαθμίσει την πολιτικοστρατιωτική συνεργασία τους με την Κυπριακή Δημοκρατία, γεγονός που ανησυχεί σφόδρα την Τουρκία η οποία αδυνατεί να προωθήσει την επεκτατική της ατζέντα στο πολύπαθο νησί και την ΝΑ Μεσόγειο, κάτι που διαφαίνεται περίτρανα σε άρθρο τουρκικού ΜΜΕ, που σε ελεύθερη μετάφραση έχει ως ακολούθως:
Η ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας-οι Βρετανικές βάσεις-ο ΑΤΤΙΛΑΣ
Η Κύπρος θεωρείται άλλωστε από καιρό ως περιζήτητο φυλάκιο.
Η στρατιωτικοποίησή της δεν είναι απλώς μια άλλη κίνηση στο σκάκι της περιφερειακής ισχύος, αλλά είναι μια στροφή με σοβαρές επιπτώσεις για τη σταθερότητα της Μεσογείου, ή, ενδεχομένως, το αντίθετο.
Ακόμη και μετά τη χορήγηση της ανεξαρτησίας το 1960, η Βρετανία διατήρησε δύο κυρίαρχες βάσεις, το Ακρωτήρι και τη Δεκέλεια, μετατρέποντάς τες σε κόμβους πληροφοριών και στρατιωτικά σημεία προβολής ισχύος καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Αυτές οι βάσεις εξακολουθούν και παραμένουν δυτικές βάσεις, διευκολύνοντας την επιτήρηση σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Ακολούθησε το 1974, η εισβολή του ΑΤΤΙΛΑ και η κατάληψη-κατοχή σημαντικού μέρους της Μεγαλονήσου, δημιουργώντας στον κατεχόμενο βορρά το Ψευδοκράτος της ΤΔΒΚ που δεν αναγνωρίζεται Διεθνώς από τον ΟΗΕ , ούτε από κανένα κράτος πλην της Τουρκίας.
Οι νέες συμμαχίες της Κυπριακής Δημοκρατίας έχουν καταστήσει την Κύπρο, ένα στρατιωτικοποιημένο φυλάκιο για τις δυτικές δυνάμεις, οι οποίες εδραιώνονται ολοένα και περισσότερο σε αντίθεση με την τουρκική επιρροή.
Οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις Κύπρου-Ισραήλ και η άρση του εμπάργκο όπλων των ΗΠΑ
Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η Κύπρος έγινε γρήγορα πόλος έλξεως για τη Δύση.
Η κορυφαία θέση της κοντά σε ασταθή σημεία ενδιαφέροντος στη Μέση Ανατολή την κατέστησε ιδανικό συνεργάτη για τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και το Ισραήλ και ιδανικό χώρο για ασκήσεις επιτήρησης και εκπαίδευσης.
Οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις άνθισαν τη δεκαετία του 2000, συμβολίζοντας αυτή τη νέα στρατηγική συντροφικότητα. Η εκτεταμένη στρατιωτική άσκηση του 2019 μεταξύ της ελληνοκυπριακής διοίκησης, της Ελλάδας και του Ισραήλ υπογράμμισε την αυξανόμενη αξία της Κύπρου στη δυτική στρατιωτική στρατηγική.
Το 2020, οι ΗΠΑ άρουν ένα μακροχρόνιο εμπάργκο όπλων για την Κυπριακή Δημοκρατία, κατάλοιπο του Ψυχρού Πολέμου που είχε σκοπό να περιορίσει τη στρατιωτικοποίηση στο νησί και να αποτρέψει μια κλιμάκωση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Επιτρέποντας αρχικά μόνο εξαγωγές μη φονικών όπλων, η πολιτική μετατοπίστηκε σε πλήρη στρατιωτική υποστήριξη τα επόμενα χρόνια. Σε αντάλλαγμα, η Κυπριακή Δημοκρατία συμφώνησε να απαγορεύσει τα ρωσικά πλοία να εξυπηρετούνται από τα λιμάνια της, φέρνοντας το νησί πιο κοντά στην τροχιά του ΝΑΤΟ.
Η αμυντική συμφωνία και οι στρατιωτικές ασκήσεις Γαλλίας-Κύπρου
Στο μεγάλο γεωπολιτικό βιβλίο, οι πρόσφατες κινήσεις της Γαλλίας στην Κύπρο έμοιαζαν με κλασικό άξονα εξουσίας. Αντιμέτωπη με την αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στην Αφρική, η Γαλλία στράφηκε προς την Κύπρο (και την πρώην αποικία της τον Λίβανο) ως μεσογειακό αντίβαρο.
Το 2017, η Γαλλία είχε υπογράψει αμυντικό σύμφωνο με την Κυπριακή Δημοκρατία, παρέχοντας στα πλοία του ναυτικού της πρόσβαση σε ελληνοκυπριακά λιμάνια όπως η Λεμεσός και θέτοντας τις βάσεις για συνεργασία της Πολεμικής Αεροπορίας.
Ακολούθησαν κοινές ασκήσεις με τα κυπριακά στρατεύματα και την Ελλάδα, ενισχύοντας την παρουσία της Γαλλίας στην περιοχή και συμβολίζοντας ένα ευρύτερο δυτικό μέτωπο ,συχνά σε αντίθεση με την Τουρκία.
Ωστόσο, το ενδιαφέρον της Γαλλίας για την Ανατολική Μεσόγειο δεν είναι καθαρά πολιτικό.
Ο γαλλικός ενεργειακός κολοσσός Total έχει εκτεταμένα ενδιαφέροντα εξερεύνησης φυσικού αερίου στην περιοχή, καθιστώντας τη σταθερότητα της ελεύθερης Κύπρου αναπόσπαστο μέρος των οικονομικών συμφερόντων της Γαλλίας. Η εξασφάλιση πρόσβασης και προστασίας αυτών των πόρων αποτελεί προτεραιότητα για τη Γαλλία, συνδέοντας τη στρατιωτική της παρουσία άμεσα με τις οικονομικές φιλοδοξίες.
Επιπλέον, η Γαλλία θεωρεί την Ανατολική Μεσόγειο ως περιοχή στρατηγικού ενδιαφέροντος για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η χώρα έχει ασκήσει ενεργά πιέσεις στις Βρυξέλλες για τη διαμόρφωση των πολιτικών της ΕΕ έναντι της Τουρκίας και άλλων περιφερειακών παραγόντων, με στόχο να ευθυγραμμίσει τη στρατηγική της ΕΕ με τους δικούς της περιφερειακούς στόχους.
Έτσι, το νησί έχει γίνει κάτι περισσότερο από μια βάση για εξυπηρέτηση των Γαλλικών συμφερόντων.
Οι σχέσεις Ελλάδας-Κύπρου
Για την Ελλάδα, η ελληνοκυπριακή διοίκηση είναι ένας φυσικός σύμμαχος και, αναμφισβήτητα, προέκταση της ιστορικής της κληρονομιάς.
Το τριμερές σύμφωνο μεταξύ της Αθήνας, Λευκωσίας και του Τελ Αβίβ έχει ουσιαστικά συνδέσει την Κυπριακή Δημοκρατία με τις φιλοδοξίες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, προς μεγάλη απογοήτευση της Τουρκίας.
Καθώς η Tουρκία στρατικοποιεί ολοένα και περισσότερο τα κατεχόμενα στην Κύπρο , η Ελλάδα αντεπιτίθεται υποστηρίζοντας τις συμμαχίες της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη Γαλλία, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ.
Έτσι, η στρατιωτικοποίηση του νησιού εντάσσεται απόλυτα στην ευρύτερη στρατηγική της Ελλάδας, εγκαθιδρύοντας έναν νέο άξονα επιρροής που διαμορφώνει τη δυναμική ασφάλειας της περιοχής, ενώ τοποθετεί την Κπριακή Δημοκρατία ως φράγμα έναντι της Τουρκίας
Οι υπολογισμοί των ΗΠΑ και του Ισραήλ
Ο ρόλος της Κυπριακής Δημοκρατίας ως στρατιωτικού συνεργάτη με το Ισραήλ πηγάζει τόσο από οικονομική φιλοδοξία όσο και από στρατηγική αναγκαιότητα.
Εν μέσω πολεμικών συρράξεων του Ισραήλ με Χαμάς και Χεζμπολάχ,το Τελ Αβίβ έχει εξετάσει το ενδεχόμενο χρήσης κυπριακών βάσεων για απρόβλεπτα, ενσωματώνοντας περαιτέρω την Κύπρο στο στρατιωτικό πλαίσιο της περιοχής, ενώ υπάρχει και ο παράγοντας φυσικό αέριο.
Η ανακάλυψη αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο έχει προσελκύσει το Ισραήλ και την Κυπριακή Δημοκρατία σε μια συνεταιριστική επιχείρηση για τον αγωγό East Med – ένα έργο που υπόσχεται στην Ευρώπη μια διαδρομή εφοδιασμού ενέργειας ανεξάρτητη από την Τουρκία.
Η τουρκική αντίδραση
Αλλά η Άγκυρα απάντησε γρήγορα, με αποκορύφωμα την παράνομη, σύμφωνα με το Δίκαιο της θάλασσας, συμφωνία του 2019 με τη Λιβύη που διακυβεύει μια τουρκική αξίωση στα ύδατα της Μεσογείου, εμποδίζοντας ουσιαστικά τον αγωγό.
Για την Κύπρο, η ενεργειακή ασφάλεια έχει γίνει σημείο ανάφλεξης για τον περιφερειακό ανταγωνισμό, εμβαθύνοντας τις στρατιωτικές της συμμαχίες και προσθέτοντας άλλο ένα στρώμα σύγκρουσης με την Τουρκία.
Η στρατιωτική συνεργασία της Κύπρου με ΗΠΑ-Γερμανία-Ιταλία
Με την άρση του εμπάργκο όπλων από τις ΗΠΑ, η στρατιωτικοποίηση της Κυπριακής Δημοκρατίας αποκτά έναν ισχυρό δυτικό χορηγό πρόθυμο να αντιμετωπίσει τόσο τη ρωσική όσο και την τουρκική επιρροή.
Η συμπερίληψη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε προγράμματα όπως η Διεθνής Στρατιωτική Εκπαίδευση και Εκπαίδευση (IMET) υπογραμμίζει τον ρόλο της ως σύμμαχος των ΗΠΑ και περιφερειακό κρίκο. Το νησί προσφέρει στις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους πρωταρχική πρόσβαση στους πόρους της Μεσογείου και μια πρώτη θέση στη διαχείριση των περιφερειακών εντάσεων, ευθυγραμμίζοντάς το σταθερά με την ατζέντα του ΝΑΤΟ.
Η ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των βάσεων των ΗΠΑ και της Βρετανίας στην Κύπρο για επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή έχει πλέον ενταθεί, με τις ναυτικές μονάδες των ΗΠΑ να αναπτύσσονται για να υποστηρίξουν το Ισραήλ και τους περιφερειακούς συμμάχους.
Η Γερμανία, επίσης, έχει εισέλθει στο κυπριακό στάδιο με πρόσφατες αναπτύξεις, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών δυνάμεων που φαινομενικά προετοιμάζονται για εκκενώσεις εν μέσω εντάσεων στη Μέση Ανατολή.
Αυτό έπεται του πρώτου Διμερούς Προγράμματος Αμυντικής Συνεργασίας που υπογράφηκε τον Μάιο του 2022.
Επίσης, ενώ είναι λεπτή στην προσέγγισή της, η Ιταλία έχει ενσωματωθεί αθόρυβα στην αμυντική σκηνή της Κύπρου. Η πρόσφατη άσκηση «Eunomia 5-2024» υπογράμμισε το ενδιαφέρον της Ιταλίας για την προστασία των περιφερειακών επενδύσεών της, ιδίως στην εξερεύνηση ενέργειας. Ο ιταλικός ενεργειακός κολοσσός Eni έχει συμφέρον στην Κύπρο, ευθυγραμμίζοντας τους οικονομικούς στόχους με μια περιφερειακή στρατηγική ασφάλειας.
Οι Τούρκοι χάνουν το παιχνίδι στην Κύπρο- Ζητούν ισσοροπημένη συμμαχία..
Καθώς η ελληνοκυπριακή διοίκηση κλίνει προς τις στρατιωτικές της συνεργασίες, γίνεται το δυτικό προπύργιο, είτε για σταθερότητα είτε για αντιπαράθεση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το ερώτημα είναι αν αυτή η στρατιωτικοποιημένη στάση θα εξυπηρετήσει τελικά τα συμφέροντα του νησιού ή απλώς θα εμβαθύνει τις διαιρέσεις του.
Ενώ οι συμμαχίες μπορεί να ενισχύσουν την ασφάλεια για ορισμένους, κινδυνεύουν να μετατρέψουν την Κύπρο σε στρατιωτικό προπύργιο, αποστασιοποιώντας την πιθανώς από τους περιφερειακούς γείτονες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και του τουρκοκυπριακού βορρά, οι οποίοι και οι δύο έχουν έννομο συμφέρον στην περιφερειακή συνεργασία.
Για ένα βιώσιμο και ισορροπημένο μέλλον, η Κυπριακή Δημοκρατία θα μπορούσε να επωφεληθεί από μια στροφή προς τη διπλωματία χωρίς αποκλεισμούς που λαμβάνει υπόψη τις προοπτικές όλων των βασικών ενδιαφερομένων.
Η αναγνώριση της στρατηγικής σημασίας της Άγκυρας και η προώθηση μιας ισορροπημένης συμμαχίας θα μπορούσε να βοηθήσει στην εκτόνωση των περιφερειακών εντάσεων και στην προώθηση των αμοιβαίων συμφερόντων.
Αυτή η προσέγγιση μπορεί επίσης να εξυπηρετήσει καλύτερα τη μελλοντική σταθερότητα του νησιού, ευθυγραμμίζοντας τους στόχους ασφαλείας με ένα κοινό όραμα για ευημερία και συνεργασία που περιλαμβάνει όλα τα μέρη στην Ανατολική Μεσόγειο.
Με αυτόν τον τρόπο, η Κυπριακή Δημοκρατρία θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί αυτή τη στιγμή για να απομακρυνθεί από τα νύχια των μακρινών δυνάμεων και να υποστηρίξει ένα ισορροπημένο όραμα για ειρήνη και συνεργασία – ένας νέος ρόλος για μια περιοχή που ήταν, για μεγάλο χρονικό διάστημα περισσότερο εμπόλεμη ζώνη παρά γέφυρα “.
Από τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε πως η Τουρκία αντιλαμβάνεται πως η συμμαχία της Κυπριακής Δημοκρατίας με λίαν ισχυρότερους παίκτες από την ίδια, όπως ΗΠΑ-Ισραήλ-Γαλλία, ανατρέπει πλήρως τους άκρως επιθετικούς σχεδιασμούς της για την Μεγαλόνησο και τη ΝΑ Μεσόγειο.
Γιαυτό και κραδαίνει πλέον κλάδο ελαίας προς την Κύπρο μας, επιθυμώντας υποτίθεται μια ισσοροπημένη συμμαχία και συνεργασία, επιχειρώντας να μας πείσει ότι από λύκος έγινε αρνάκι….