Την κριτική πολιτικών αντιπάλων αλλά και εταίρων προκάλεσε η επίσκεψη του Γερμανού καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς στην Άγκυρα και η προσπάθειά του να περιοριστεί στη «θετική ατζέντα» την οποία είχε άλλωστε προαναγγείλει, υποβαθμίζοντας ζητήματα κράτους δικαίου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κριτική ασκούν και γερμανικά ΜΜΕ, επισημαίνοντας ότι η μόνη δημόσια διαφωνία μεταξύ του Φρίντριχ Μερτς και του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν αφορούσε τις στρατιωτικές ενέργειες του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας.
«Όποιος μιλάει για ευρωπαϊκές προοπτικές στην Άγκυρα, δεν μπορεί να σιωπά για την πραγματικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα», δήλωσε στο περιοδικό Focus ο Σερντάρ Γιουκσέλ, βουλευτής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) και πρόεδρος της γερμανοτουρκικής κοινοβουλευτικής ομάδας. «Η σιωπή για διπλωματικούς λόγους μπορεί να είναι βολική, αλλά δεν συμβάλλει σε μια γνήσια ευρωπαϊκή προοπτική για την Τουρκία», πρόσθεσε ο κ. Γιουκσέλ, τονίζοντας ότι «όταν ο Φρίντριχ Μερτς επισκέπτεται την Τουρκία, υπόσχεται στενότερους δεσμούς με την ΕΕ, αλλά δεν λέει λέξη για πολιτικούς κρατούμενους, περιορισμένη ελευθερία του Τύπου ή δημοκρατικές προσωπικότητες της αντιπολίτευσης όπως ο Εκρέμ Ιμάμογλου, τότε αυτό στέλνει λάθος μήνυμα, διότι η Ευρώπη είναι κάτι περισσότερο από μια πολιτική ασφαλείας ή ένα οικονομικό έργο και τις ευρωπαϊκές αξίες πρέπει να τις υπερασπιζόμαστε και στις συνομιλίες με δύσκολους εταίρους». Ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός τόνισε επίσης ότι οι δημοκρατικές δυνάμεις που βρίσκονται υπό πίεση στην Τουρκία αναμένουν μια «σαφή στάση» από την Γερμανία και την Ευρώπη.
Ο εκπρόσωπος των Πρασίνων για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αντιπρόεδρος της γερμανοτουρκικής κοινοβουλευτικής ομάδας Μαξ Λουκς επέκρινε τον καγκελάριο, σημειώνοντας ότι «είτε αγνοεί ολόκληρη την πραγματικότητα στην Τουρκία, είτε απολαμβάνει να φιμώνεται αυθαίρετα». Ο Φρίντριχ Μερτς «δεν λέει τίποτα για το γεγονός ότι ο πρόεδρος Ερντογάν χρησιμοποιεί την πολιτικοποιημένη δικαστική του εξουσία για να καταστείλει τη δική του δημοκρατική αντιπολίτευση εδώ και χρόνια», συνέχισε ο βουλευτής.
Τα γερμανικά ΜΜΕ πάντως αναδεικνύουν κυρίως την προσπάθεια του καγκελάριου να διατηρήσει τη «θετική ατζέντα» των διμερών σχέσεων και να καλλιεργήσει στενότερη και αρμονική σχέση με τον «στρατηγικό εταίρο», την Τουρκία.
«Ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη εμπειρία με δύσκολους διεθνείς συνομιλητές. Οι πραγματικά σημαντικοί παράγοντες στις τρέχουσες κρίσεις και πολέμους είναι αυταρχικοί – ή πρόεδροι οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Αυτή η κατηγορία ισχύει και για τον σημερινό οικοδεσπότη, τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο γερμανός καγκελάριος προσπαθεί να υιοθετήσει μια ρεαλιστική άποψη. Στην κοινή συνέντευξη Τύπου, ο Μερτς επεσήμανε τις γεωπολιτικές κρίσεις που διαμορφώνονται από τις διεθνείς δυνάμεις. Αυτό απαιτεί στενότερες στρατηγικές συνεργασίες για τη Γερμανία και σύμφωνα με τον (Φρίντριχ) Μερτς, δεν υπάρχει τρόπος να παρακαμφθεί η Τουρκία. Οι δύο χώρες είναι στενά συνδεδεμένες κοινωνικά και οικονομικά,, και αυτό είναι το θεμέλιο. Επιπλέον, έχουν κοινή θέση στο ΝΑΤΟ όσον αφορά την πολιτική ασφαλείας, δήλωσε ο καγκελάριος», επισημαίνει στο ρεπορτάζ του από την Τουρκία το πρώτο κανάλι της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ARD, στο οποίο πάντως υπογραμμίζεται και ότι ο κ. Μερτς είχε λάβει «επείγουσα απαίτηση» από το εσωτερικό της Γερμανίας να αναφερθεί δημοσίως στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. «Ο κ. Μερτς το έκανε εν συντομία όταν ρωτήθηκε στη συνέντευξη Τύπου. Εξήγησε ότι υπάρχουν καταστάσεις στην Τουρκία που δεν αντιστοιχούν στην κατανόησή μας για το κράτος δικαίου. Σε συνομιλίες με τον πρόεδρο Ερντογάν εξέφρασε ανησυχία για την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας, είπε ο κ. Μερτς και πρόσθεσε ότι το θέμα συζητείται, αλλά δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες».
«Ο Μερτς ήθελε να είναι ευγενικός, αλλά ο Ερντογάν δεν τον ευχαρίστησε για αυτό», επισημαίνει στον τίτλο του το περιοδικό Der Spiegel και αναφέρει ότι «ο Φρίντριχ Μερτς επαίνεσε τον Τούρκο πρόεδρο όσο το δυνατόν περισσότερο, αλλά ο Ερντογάν παρέμεινε πεισματάρης». Ο τούρκος πρόεδρος παραπονέθηκε για την «ξενοφοβία των Γερμανών», για την καθυστέρηση της ένταξης στην ΕΕ και για τους βομβαρδισμούς του Ισραήλ στην Γάζα και, όταν του ζητήθηκε να μιλήσει, ο Φρίντριχ Μερτς, άφησε πολλά από αυτά αναπάντητα, αρνούμενος να επεκταθεί. Άλλωστε ταξίδεψε στην Άγκυρα με αποστολή: αυτή υποτίθεται ότι είναι μια επίσκεψη με φίλους. Θέλει να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις γερμανοτουρκικές σχέσεις, ένα αρμονικό κεφάλαιο. Έτσι προτιμά να συγκρατείται, όσο το δυνατόν περισσότερο», περιγράφει το Spiegel, επισημαίνοντας ταυτόχρονα εάν αυτή τακτική θα έχει επιτυχία. «Το ερώτημα είναι αν αυτή η τακτική θα είναι τελικά επιτυχής. Αν η γερμανική κυβέρνηση πλησιάζει πραγματικά στον στόχο της να δέσει πιο στενά την γεωπολιτικά ενισχυμένη Τουρκία μαζί της. Μετά από αυτήν την ημέρα στην Άγκυρα, κάποιος πρέπει να πει: μάλλον όχι», γράφει το περιοδικό και ερμηνεύει την συντομότερη του προγραμματισμένου διάρκεια του γεύματος εργασίας ως ένδειξη έντασης μεταξύ των δύο ηγετών στην κατ’ ιδίαν συνάντησή τους. «Αυτή η αρχική επίσκεψη δεν πήγε τόσο καλά όσο ήλπιζε ο Μερτς. Αλλά ο καγκελάριος θα πρέπει τώρα να έχει μια καλύτερη εντύπωση για τον άνθρωπο με τον οποίο έχει να κάνει στην Άγκυρα», γράφει το περιοδικό.
«Ο Μερτς επιδιώκει στρατηγική συνεργασία με την Τουρκία», γράφει η Handelsblatt στον τίτλο της ανταπόκρισής της και σημειώνει ότι «κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Τουρκία, ο Γερμανός καγκελάριος επικεντρώθηκε στην αρμονία, στη συνέντευξη Τύπου ωστόσο, αποκαλύφθηκαν ανοιχτά σημεία διαφωνίας». Ο Ταγίπ Ερντογάν «παραμένει ένας δύσκολος εταίρος και αυτό κατέστη σαφές το αργότερο στην συνέντευξη Τύπου», γράφει χαρακτηριστικά η οικονομική εφημερίδα.
«Πώς ο Φρίντριχ Μερτς προσπαθεί να συμπαθήσει έναν αυταρχικό ηγέτη», είναι ο τίτλος του άρθρου της Süddeutsche Zeitung, η oποία αποκαλύπτει μεταξύ άλλων ότι ο καγκελάριος συνοδευόταν από τη σύζυγό του Σαρλότε, την οποία είχε προσκαλέσει η Εμινέ Ερντογάν. «Οι συνεργάτες του Φρίντριχ Μερτς φαίνεται ότι ήλπιζαν πως η οικογενειακή ατμόσφαιρα που θα προσέδιδε αυτό στο ταξίδι θα έχει θετικό αντίκτυπο στην ατμόσφαιρα της επίσκεψης. Ο πρόεδρος με τη σειρά του μπορούσε να υποθέσει ότι ο επισκέπτης από το Βερολίνο δεν ήρθε για να τον αναστατώσει», σχολιάζει η εφημερίδα.
«Γερμανοί και Τούρκοι, Μερτς και Ερντογάν, είμαστε τώρα και πάλι φίλοι;», είναι ο τίτλος στην BILD, η οποία περιγράφει τα σημεία διαφωνίας των δύο ηγετών, αλλά και την σαφή διάθεση του καγκελάριου να οικοδομήσει στενή σχέση με τον τούρκο πρόεδρο και σε σχόλιό της επαινεί τον κ. Μερτς ιδιαίτερα για την στάση του σχετικά με το Ισραήλ. «Ο καγκελάριος ήθελε να κάνει καλή εντύπωση κατά την εναρκτήρια επίσκεψή του στην Άγκυρα. Η Γερμανία χρειάζεται την Τουρκία στο πλευρό της: στρατιωτικά ως εταίρος στο ΝΑΤΟ, οικονομικά – αλλά και για τον περιορισμό της μεταναστευτικής κρίσης. Αλλά αφού ο τούρκος πρόεδρος Ερντογάν, παρουσία του Μερτς, κατηγόρησε για άλλη μια φορά το Ισραήλ για “γενοκτονία” στη Γάζα και εξαπέλυσε ξέφρενη επίθεση μίσους κατά του εβραϊκού κράτους, όλες οι τακτικές σκέψεις πέρασαν σε δεύτερη μοίρα. Ο καγκελάριος επέλεξε ακριβώς τις σωστές λέξεις. Ακόμα και στο δύσκολο περιβάλλον, δεν είπε τίποτα άλλο παρά την αλήθεια», γράφει η BILD και κάνει λόγο για «θαρραλέα σαφήνεια, εντυπωσιακή και αντάξια ενός γερμανού καγκελάριου».
Στις διαφορετικές απόψεις των δύο ηγετών για τη Γάζα αναφέρεται και η WELT, σημειώνοντας ότι ο καγκελάριος ήθελε να εμβαθύνει τους δεσμούς με την Τουρκία, αλλά «αυτό απέτυχε, καθώς ο ίδιος και ο Ερντογάν συγκρούστηκαν για τα ζητήματα της Γάζας και της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, ενώ ο τούρκος πρόεδρος τόνισε και την αυξανόμενη εχθρότητα των Γερμανών για τους μουσουλμάνους». Σε σχόλιό του για την WELT TV ο αρθρογράφος της εφημερίδας και πρώην πολιτικός κρατούμενος στην Τουρκία Ντενίζ Γιουτζέλ, με το βλέμμα κυρίως στη Γάζα και στο εσωτερικό της Τουρκίας, αναφέρει ότι, αν θα έπρεπε να συνοψίσει την συνέντευξη Τύπου σε μια φράση, αυτή θα ήταν «ο Ερντογάν την γλιτώνει με όλα» και υποστηρίζει ότι αυτή η στάση εκ μέρους της Γερμανίας «σχεδόν ξεπερνάει τα όρια της συνενοχής».
Η taz κάνει λόγο για «ευφορική» περιγραφή των προθέσεων του καγκελάριου για μια νέα πολιτική έναντι της Τουρκίας και επισημαίνει ότι «ακόμη και σοβαρές διαφορές απόψεων, ειδικά σχετικά με το Ισραήλ, δεν απέτρεψαν τον Μερτς από το φλερτ του με τον Ερντογάν».